Albert Einstein urodził się w piątek 14 marca 1879 r. na południu
Niemiec.
Jego matką była Paulina Einstein (z domu Koch), a ojcem Hermann Einstein. Oboje
byli
Żydami.
Hermann Einstein handlował pierzynami,
dopóki jego brat Jacob nie namówił go do wspólnego założenia zakładu
produkującego instalacje gazowe i wodno-kanalizacyjne
.
W 1881 r. cała rodzina przeniosła się do
Monachium,
gdzie powstał zakład, tam też 18 listopada 1881 r. urodziła się Maria
,
jedyna siostra Einsteina.
Albert Einstein pierwszy raz zetknął się z nauką, gdy miał pięć lat. Jego
ojciec pokazał mu kompas, którego działanie wywarło na nim ”głębokie i trwałe
wrażenie”.
W tym czasie Einstein rozpoczął naukę w domu. Ponieważ jego matka była muzyczką,
Albert w wieku sześciu lat zaczął uczyć się gry na skrzypcach. Lekcje gry
pobierał do trzynastego roku życia, a później grał do późnej starości, dopóki
nie zaczęło mu to sprawiać zbyt dużego trudu
.
W 1886 r. zaczął uczęszczać do szkoły powszechnej, gdzie był jednym z
najlepszych uczniów
.
Od 1888 r. chodził do katolickiego Gimnazjum Luitpolda w Monachium,
gdzie również odnosił sukcesy. Firma Einsteinów zaczęła podupadać, w 1894 r.
rodzina przeniosła się do
Mediolanu,
syna pozostawiając w Monachium dla ukończenia szkoły pod opieką członków
dalszej rodziny.
Według Marii Einstein w tym okresie jej brat stał się nerwowy, pojawiły się
nawet objawy
depresji.
Pół roku po wyjeździe rodziców Einstein wypisał się ze szkoły i dołączył do
rodziców w Mediolanie, gdzie sam przygotowywał się do wstąpienia na uniwersytet
.
Gdy w październiku 1895 r. po przyjeździe do
Zurychu
przystępował do egzaminu wstępnego na tamtejszą politechnikę (przemianowaną
później na
Eidgenössische Technische Hochschule
Zürich – ETHZ), potrzebował specjalnego pozwolenia, gdyż brakowało
mu dwóch lat do minimalnego dopuszczalnego wieku.
Z powodu słabych wyników egzaminów z przedmiotów humanistycznych próba zdania
egzaminu zakończyła się niepowodzeniem
.
Za radą dyrektora ETHZ Einstein postanowił spędzić rok w
Aarau w
Szwajcarii,
by ukończyć szkołę średnią
.
We wrześniu 1896 r. zdał tam maturę, uzyskując dobre oceny z niemal wszystkich
przedmiotów, zwłaszcza ze śpiewu i muzyki oraz fizyki i matematyki.
W tym samym roku, najprawdopodobniej w celu uniknięcia służby wojskowej
lub na znak protestu przeciwko nastrojom militarnym panującym wówczas w
Niemczech,
zrzekł się
obywatelstwa niemieckiego i bez przynależności
państwowej przystąpił ponownie do egzaminów na ETHZ, które tym razem zdał.
Jednocześnie do tej samej sekcji przyjęto
Milevę Marić,
która później wywarła duży wpływ na życie Einsteina. W lipcu 1900 r. oboje
przystąpili do zdawania egzaminów końcowych, które Einstein zdał, w
przeciwieństwie do Milevy Marić.
Wtedy też opublikował pierwszą swoją pracę dotyczącą zjawiska
włoskowatości.
W czasie studiów zakochał się z wzajemnością w Milevie Marić
,
co nie podobało się matce Einsteina
.
W 1901 r. Mileva zaszła w ciążę.
Na czas porodu udała się do rodzinnej Serbii
i tam urodziła córkę o imieniu Lise (zdrobniale Lieserl), oddaną po cichu do
adopcji, której Albert najprawdopodobniej nigdy nie zobaczył i której dalsze
losy są nieznane
.
21 lutego 1901 r. Einstein przyjął
obywatelstwo
szwajcarskie.
Mając już dyplom wykładowcy nauk ścisłych zaczął szukać pracy
.
Starał się bezskutecznie o asystenturę u wykładającego w ETHZ Webera, później u
Hurwitza i
Wilhelma Ostwalda.
Dopiero w maju 1901 r. zatrudnił się na krótko jako zastępca nauczyciela w
szkole średniej w
Winterthur w Szwajcarii.
W tym czasie zajmował się tam ruchem materii względem
eteru
i
kinetyczną teorią gazów.
Od października 1901 r. do stycznia 1902 r. uczył w prywatnej szkole w
Schaffhausen[35],
a równolegle pracował nad swoją pracą doktorską dotyczącą kinetycznej teorii
gazów.
W lutym 1902 r. przeprowadził się do
Berna,
gdyż spodziewał się dostać stałą pracę w Szwajcarskim Urzędzie Patentowym w
Bernie. Utrzymywał się z udzielania korepetycji
.
W czerwcu został zatrudniony na okres próbny jako ekspert techniczny trzeciej
klasy w urzędzie patentowym,
a trzy miesiące później zatrudniono go na stałe.
10 października 1902 r. wskutek choroby serca zmarł ojciec Einsteina.
6 stycznia 1903 r. Albert Einstein i Mileva Marić wzięli w Bernie ślub cywilny.
14 maja 1904 r. urodził się pierwszy syn Einsteina, Hans Albert,
który później również został wybitnym uczonym
.